Verscholen in het uitgestrekte struikgewas en omheind door oude stenen scheidingsmuurtjes heeft Le Clos des Fées alles weg van een prachtige prentkaart. De tussen de machtige steeneiken slingerende wijngaarden zijn hier in vroeger tijden met de houweel in de kleiholtes van het moedergesteente aangelegd. De keien werden stuk voor stuk door mens of paard uit de wijngaarden gehaald en geduldig generaties lang vakkundig opgestapeld door wijnbouwers die dag in, dag uit gebukt gingen onder deze zware werkomstandigheden.
Zelfs de oudste bewoners van het dorp vertellen dat voor zover zij zich herinneren, de kronkelende wijnstronken altijd al «oud» geweest zijn. In de verte houden de nog veel oudere, steile en blauwe kliffen van Vingrau trots stand tegen de Tramontane, de koude noordenwind die zo nadrukkelijk zijn stempel op deze contreien drukt. Aan de voet van de nabijgelegen Pyreneeën schittert en flonkert de Middellandse Zee. Als het waar is dat de feeën tijdens de zonnewende in deze streek bijeenkomen om te dansen, gebeurt dat ongetwijfeld hier op deze betoverende en geheimzinnige plek.
Zonder er echt over na te denken, voelde ik instinctief dat ik hier mijn liefde voor de wijn gestalte moest geven. Na gewerkt te hebben als keldermeester, restaurateur, schrijver over wijn en welzijn, werd het mij op een keerpunt van mijn leven duidelijk dat ik de handen uit de mouwen moest steken om eindelijk te doorgronden, of op zijn minst te begrijpen, hoe uit een onooglijk stuk hout jaren later een onvergetelijke godendronk kan voortspruiten.
Slechts gewapend met snoeischaar, hak en rugspuit zijn tal van wijnbouwers hier altijd wars gebleven van moderne technieken om hun oude wijnpercelen te bewerken. En zo ook ben ik op een mooie dag in 1997 begonnen, ongedwongen en zonder een rooie cent, maar vervuld van hoge verwachtingen.
En al gauw zat ook ik met een getaande huid, getekende handen en een lijf dat van de pijn soms niet meer vooruit wil. Ik ondervind het tegenwoordig aan den lijve: de wijngaard heeft in het dagelijkse leven weinig weg van de fluwelen sfeer van de grote restaurants.
De eerst wijn van het domein vormt niet alleen aanleiding tot tips en ideeën, analyses en tests, gesprekken en discussies over smaak en stijl, maar ook de grondslag van vriendschap, welgemeende belangstelling en solidariteit… begrippen die in de wijnwereld nog betekenis hebben.
Ik aarzel vaak om de eerste wijn van Le Clos des Fées ter sprake te brengen, want haast niemand lijkt mij te geloven. Achterin de kelder die een vriend mij welwillend ter beschikking had gesteld, konden wij pas de druiven van de trossen afrissen wanneer hij klaar was met zijn eigen werk. Ik herinner mij nog de vier kleine kunststoffen kuipen, de oude pomp die bij een antiquair niet zou misstaan, de zeefdoeken, het persen met de kracht van onze armen en de hark om het sap om te roeren. De oogst was karig en sommige druiven werden geplukt in verlaten wijngaarden, terwijl vanwege mijn gebrek aan ervaring het selecteren van de druiven eeuwen tijd in beslag leek te nemen. Nu eens liep de dag ten einde met grote vermoeidheid en een spoor van wanhoop, dan weer met voldoening, passie en zorgeloosheid. Dankzij het warme en droge wijnjaar 1998 waren wij – met onze voor deze streek nieuwe ideeën en methoden – van meet af aan in staat aantrekkelijke wijnen te maken. Een aanmoediging om de ingeslagen weg te vervolgen.
Een wonder! Reeds in april waren de wijnen al verkocht voordat ze gebotteld waren. Oef: als dat niet zo goed verlopen was, zou het onmogelijk geweest zijn om door te gaan wegens een gebrek aan financiële middelen. Hoe dan ook moest er een tweede baan op na gehouden worden om in het dagelijkse levensonderhoud te kunnen voorzien. De verkoop was een geruststelling voor onze bankier, die een nieuwe lening toestond. De eerste van een lange serie…
Het jaar stond in het teken van de verbouwing van de aan huis gelegen garage tot minikelder voor de wijnbereiding. Na het storten van een betonnen vloer, de aanleg van driefasen stroom, de verhuizing van de oude kuipen en de aanschaf van twee nieuwe RVS kuipen, was de aanschaf van een koelgroep wat teveel van het goede en moesten wij het koelwater voor de temperatuurbeheersing tijdens het gistingsproces dan ook overpompen vanuit de oude wasplaats aan de overzijde van de straat… Wie niet sterk is, moet slim zijn!
De omvang van de wijngaard neemt enigszins toe. 7 ha in productie, maar slechts 15.000 flessen. Daar blijken wij ons bij neer te moeten leggen, het zal altijd bij kleine opbrengsten blijven. 75% van de wijn wordt gerijpt in nieuwe houten vaten, waaronder met name een nieuwe wijn in houten demi-muid vaten. Het aanbod wordt steeds rijker. De belangstelling voor de wijnen van het Domein overtreft onze verwachtingen en wij krijgen steeds sterker de indruk dat wij op een veelbelovend stuk grond neergestreken zijn.
Negen hectare in productie en de eerste aanplantingen: 1,5 ha met het edele druivenras Syrah op speciaal geselecteerde onderstammen. De helling is zwaar en behoorlijk steil. Zullen wij ooit over een tractor beschikken om een dergelijk perceel met de ploeg te bewerken? Dat zien wij later wel. Een toekomstige aanschaf van het perceel neemt slechts luttele minuten tijd in beslag, maar het duurt jaren eer de wijnstokken goed geworteld zijn. Ondertussen brengt de motorploeg prima uitkomst. De gobeletsnoei dwingt ons tot de keuze van aparte staken voor elke wijnstok. Eerst keken wij nog naar die rare paaltjes in de omgeving en haalden met een ironisch glimlachje onze schouders op… tot ook wij al snel besloten om dit systeem te kopiëren.
Wat betreft de oogst maakt de «grand cru» wijnbouw het verschil. Niets kan de mensenhand vervangen. Merkwaardigerwijze worden alle druiven tegelijkertijd rijp. Wij trekken voor de laatste keer de sorteertafel uit de kast, hoewel wij dat toen natuurlijk nog niet wisten… In de kelder beschikken wij over twee nieuwe kuipen die beter voldoen aan onze geringe opbrengst en een wormpomp om de wijnmost maximaal te ontzien. Het aantal houten vaten neemt toe en de werkomstandigheden worden steeds beter. In de pers begint men aandacht te besteden aan Le Clos des Fées. Maar de emotie die onze wijn teweeg brengt, blijft onze grootste bron van trots en verrukking.
Een jaar waarin wij na meer dan 1.500 uur voorbereidend werk in de wijngaard in alle rust hebben kunnen uitkijken naar het optimale oogstmoment. Serge wordt aangenomen, die zich bekommert over de wijngaard en de ervaring en het instinct met zich meebrengt van iemand die nooit anders heeft meegemaakt. Ook de tractor doet – eerder dan voorzien – zijn intrede, precies op het juiste moment om de nieuwe aanplant voor te bereiden (1 hectare syrah, 50 are mourvèdre door massaselectie). Weg met de motorploeg en de kruiwagen, waar vanwege het zware werk niemand spijt van heeft. De rug- en motorspuiten verdwijnen waarschijnlijk nooit op de meeste steile hellingen.
Met vier vaste werkkrachten en enkele seizoenarbeiders voor een productie van 10 hectare, zitten wij voortaan op een logische verhouding voor een domein dat naar uitmuntendheid streeft. Het lukt ons eindelijk om in het dorp een kleine wijnkelder te huren voor de houten vaten en wij kopen dus een tweede wormpomp: jammer, maar dan rijden wij nog maar even door met onze Saxo…. Met de groei van het domein, nemen ook de risico’s toe. Maar wij blijven gedreven door slechts één streven: de bereiding van magische wijnen die de feeën waardig zijn…
De wijnjaren volgen elkaar op, maar zijn telkens anders. 2002 blijft in ons geheugen gegrift als een angstvallig wijnjaar, gekenmerkt door een betrokken lucht gedurende de gehele oogst, die in tegenstelling tot het jaar daarvoor bijzonder laat plaatsvond. Ons eerste moeilijke wijnjaar met ongekende weersomstandigheden, veel twijfels en aarzelingen. Achteraf was het een boeiend en bijzonder leerzaam jaar.
Omdat wij de oude wijnbouwmethoden absoluut in ere willen houden met een wijnstok per 1,5 vierkante meter, besluiten wij een hydrostatische rupsmachine aan te schaffen waarmee wij voortaan nagenoeg overal de bodem kunnen omploegen. Dit was overigens in 2002 van groot belang, opdat de omgeploegde grond veel water tot op grote diepte kon opslaan. In de loop van de herfst moesten wij met zeven mensen de vijftien hectare voortdurend in de gaten houden en elke wijnstok tot in de puntjes verzorgen… tot 28 oktober.
Fantastische zowel frisse als rijpe wijnen, waarvan de kwaliteit tijdens het rijpingsproces volledig tot zijn recht komt. Dankzij de installatie van een kleine koelgroep in de kelder, wordt het eindelijk overbodig om het water van de oude wasplaats over te pompen. Een tijdperk wordt afgesloten.
Het wijnjaar van de hittegolf. In Vingrau zijn de wijngaarden gewend aan de stress die grote droogten met zich meebrengen. Zowel de druivenrassen als de onderstammen worden hier al eeuwen lang speciaal op geselecteerd. Door twee keer te ploegen met de rupsmachine en de ezel aan het einde van de winter en het begin van het voorjaar is het gelukt de fijne oppervlaktevertakkingen van de wortels af te snijden op de plekken waar wij niet bij konden komen met de tractor. De wortels gaan weer de diepte in, op zoek naar water en voedsel, en verankeren zich dieper in het rotsgesteente zodat de druiven nog beter uiting geven van de minerale rijkdom van de bodem.
In september stopt het rijpingsproces ineens. Maar gelukkig is het slechts een kwestie van wachten en alles wordt geleidelijk aan weer normaal. De Carignan druiven spannen de kroon met een late oogst tot 23 oktober. Een verbluffende frisheid die onze mening sterkt dat het van groot belang is de wijnen al in een vroeg stadium te assembleren en de verschillende druivenrassen samen te laten rijpen. In de fles blijken de wijnen zich niet te kenmerken door «ingedikte» fruitaroma’s, waar wij allen zo bang voor waren. Nieuwe aanplant van 12.000 wijnstokken/hectare. Maar de bodem bleek daar niet genoeg op voorbereid en na een uitputtingslag van twee jaar hebben wij moeten besluiten één op de twee rijen te rooien. De natuur roept ons tot de orde en dwingt ons tot nederigheid.
Het jaar van de maturiteit. Het domein bereikt een omvang van twintig hectare. De extra oogst van de laatste vijf hectare past ongetwijfeld nooit in de te kleine garage, zodat wij genoodzaakt zijn slechts de allerbeste druiven te selecteren. Maar dat is geen probleem, in tegendeel, dat is precies wat wij willen: omdat alle wijngaarden als «grand cru» behandeld worden en het een fantastisch jaar is, is het moeilijk kiezen, maar wordt de uitmuntendheid gegarandeerd. In het dorp betrekken wij een oude kelder en worden de betonnen kuipen gerepareerd voor de bereiding van de «Sorcières» wijn, waarvan de kwaliteit nog verbeterd wordt door de komst van de druiven van de jonge Syrah wijnstokken. Met behulp van een speciale schoffel achter de rupstractor wordt het onkruid nauwkeurig gewied tussen de oude wijnstokken, die helemaal opleven door deze voorkeursbehandeling. Aanplant van een klein perceel Cabernet-franc door massaselectie, naast enkele are Tempranillo: weer een reden om ons in de omgeving voor gek uit te laten maken… Een jaar van uitstekende wijnen EN uitstekende truffels, iets wat in hetzelfde jaar slechts zelden voorkomt.
Een geweldig wijnjaar en een groot succes voor zowel de wijnen als voor het domein. Het vakblad Revue du vin de France meldt in mei dat wij voortaan het «domein nr. 1 in de Roussillon» zijn. Een extra aansporing voor iedereen om zich nog meer in te zetten… Na een natte winter ontwikkelen de stokken weinig druiven en was het vruchtverlies vrij hoog in de Grenache percelen. Een warme zomer, maar zonder droogte, noch hittegolf. Dankzij twee nieuwe warmtepompen kunnen wij voortaan zowel warme als koude lucht in de kelder blazen. Ook twee nieuwe sproeimachines kunnen op het juiste moment in gebruik genomen worden, want er bestond de gehele zomer een groot risico op schimmelvorming. Het team werkte hecht samen om de groei van de wijngaard snel, nauwkeurig en met zorg in goede banen te leiden. Tijdens de oogst bleken de druiven van een uitmuntende kwaliteit en de sorteertafel kon op zolder blijven. Vinificatie zonder problemen van betekenis. Rijke, maar strakke en krachtige wijnen. Uitbundige en complexe fruitaroma’s. Een uitzonderlijke kwaliteit van de tannine en veelbelovende bewaarwijnen die met de jaren steeds beter tot hun recht komen. Een ongekend goed wijnjaar.
Een jaar waarin wij ons bewust worden dat wij al jaren de Japanse «Kaizen» filosofie toepassen zonder het te weten… Een kennis legde ons de principes van deze filosofie uit, gebaseerd op een «geleidelijke en constante verbetering van kleine details met het streven een product te ontwikkelen dat aan de hoogste verwachtingen van de meest veeleisende klant voldoet». Dit jaar hebben wij alle machines vervangen, dat wil zeggen de drie tractoren, omdat wij liever het materieel willen aanpassen aan onze oude wijngaarden, dan de wijngaarden aan onze machines. In ons streven naar uitmuntendheid tellen alle details… Ons team wordt aangevuld door een achtste medewerker, terwijl het oppervlak van de wijngaard toeneemt tot 30 hectare na de (gewaagde…) aanschaf van een helling met oude Grenache druivenstokken, waar het gehele team zich gedurende twee maanden in een ijskoude wind met hart en ziel voor inzet. Een koude en regenachtige winter, de wijngaarden lopen laat uit, geen regen tussen mei en medio september, een uitputtende oogst met de nodige risico’s. Een geduldige vinificatie met geleidelijke overhevelingen. Na de gisting in de kuip blijken de wijnen geconcentreerd en krachtig en de kwaliteit komt tijdens het rijpen in de houten vaten geleidelijk tot zijn recht. Een gedenkwaardig jaar voor de wijnstokken.
Het jaar van de wind, die minstens 200 dagen over het land geraasd heeft. Nu eens de zuidwestenwind vanuit de Middellandse Zee, dan weer de koude en grillige noordwesten Tramontane waar je ’s winters ijskoud en ’s zomers gek van wordt. Eerste oogst van het nieuwe perceel met Syrah druiven op de granietbodem van Lesquerde. De ongebruikelijke naam zal ongetwijfeld weer vraagtekens oproepen in de omgeving. Maar de wijn is uitzonderlijk, en dat staat voorop. In maart vraagt men aan ons team, dat net na het winterse werk op adem begon te komen, om 30 hectare wijngaard en 40 hectare olijfbomen van de ondergang te redden. Onmogelijk. Wij beschikken daarvoor niet over de financiële, noch materiële, noch menselijke middelen. Wij gaan desalniettemin een kijkje nemen. Liefde op het eerste gezicht. Terwijl het team de mouwen opstroopt, worden de plannen gesmeed. Onze bank geeft zijn fiat. Dankzij de SAFER worden wij twee jaar lang als landbouwer beschouwd. Zal het ons lukken? Dat is de grote vraag, maar de bomen en wijnstokken zijn gered. Eerste oogst van consumptieolijven en voor olijfolie. De wijnoogst verloopt eenvoudig onder een gulle zon, waar iedereen wat vrolijker van wordt. Een ietwat langzame gisting. In het voorjaar is de suiker omgezet en tonen de wijnen hun kwaliteit: soepel, sensueel, vol fruit en zachte tannine. In het Engels spreekt men over «Pashmina tanins». Voor ons tiende oogstjaar konden wij ons niet beter wensen.
Het jaar van «Zuster Anna», waarin wij tevergeefs blijven wachten op de regen. Een zachte en droge winter, maar gelukkig gevolgd door enkele lentebuien op het moment waarop de wijngaard uit begint te lopen. Prima druifvorming. En daarna weer vier maanden droogte. Wij telden minsten 15 tot 20 dagen met zware wolken die op uitbarsten leken te staan. Maar er viel geen druppel regen, ondanks onze smeekbeden en regendansen… Maar de wijngaard blijft toch groen, zelfs hartje zomer, dankzij de vochtige zeelucht. Wij proberen, net als de «Boa van de Kleine Prins die een olifant heeft ingeslikt» Le Mas de la Chique met zijn 15.000 olijfbomen en zijn in de steek gelaten wijngaarden aan het domein toe te voegen. Op 11 september daalt een hemelse regen op aarde neer, en de uitgedroogde wijnstokken zuigen zich vol, zodat wij glanzend zwarte druiven kunnen oogsten. Probleemloze vinificatie, verleidelijke wijnen ondanks de dominante tannine. Onze eerste wijnjaar van de nieuwe cuvée Cabernet-Franc, «een bosgod met zijn speelfluit onder de wilde olijfbomen». De 849 flessen zijn binnen vijf dagen verkocht. Op het etiket waakt de bodgod elk jaar over de wijn. Een piepkleine oogst groene en verrukkelijke zwarte Lucques olijven.
Het jaar van «Zuster Anna», waarin wij tevergeefs blijven wachten op de regen. Een zachte en droge winter, maar gelukkig gevolgd door enkele lentebuien op het moment waarop de wijngaard uit begint te lopen. Prima druifvorming. En daarna weer vier maanden droogte. Wij telden minsten 15 tot 20 dagen met zware wolken die op uitbarsten leken te staan. Maar er viel geen druppel regen, ondanks onze smeekbeden en regendansen… Maar de wijngaard blijft toch groen, zelfs hartje zomer, dankzij de vochtige zeelucht. Wij proberen, net als de «Boa van de Kleine Prins die een olifant heeft ingeslikt» Le Mas de la Chique met zijn 15.000 olijfbomen en zijn in de steek gelaten wijngaarden aan het domein toe te voegen. Op 11 september daalt een hemelse regen op aarde neer, en de uitgedroogde wijnstokken zuigen zich vol, zodat wij glanzend zwarte druiven kunnen oogsten. Probleemloze vinificatie, verleidelijke wijnen ondanks de dominante tannine. Onze eerste wijnjaar van de nieuwe cuvée Cabernet-Franc, «een bosgod met zijn speelfluit onder de wilde olijfbomen». De 849 flessen zijn binnen vijf dagen verkocht. Op het etiket waakt de bodgod elk jaar over de wijn. Een piepkleine oogst groene en verrukkelijke zwarte Lucques olijven.
Een droge en koude winter tot in maart met hier en daar wat regen. Een droge zomer en een hete julimaand. De regen die op 23 juli viel, was meer dan welkom. In augustus was het snikheet en dus sprak men in deze contreien over een «normaal» jaar: warm en droog, waarin het wachten was op de fenolische rijpheid. Ik ben inmiddels niet meer de onervaren jongeman van twaalf jaar geleden en heb geleerd dat de tijd zijn werk moet doen. Het team werkt nauw samen en ik krijg voor het eerst de indruk dat ik eindelijk wat minder tijd hoef te besteden aan de dagelijkse beslommeringen en meer kan nadenken over wat wel en niet gedaan moet worden, wat allebei even belangrijk is.
Een lichte verandering in de bereiding van de Vieilles Vignes, met een rijping van de zwarte Grenache in kleine betonnen kuipen. Dit jaar ook iets meer Mourvèdre in de Clos des Fées, want die waren magistraal. Een nieuwe wijn, «Images Dérisoires», op basis van Tempranillo druiven, op gevoel af geassembleerd met wat zwarte Carignan. Een welkome aanvulling op mijn probeersels, mijn eigen achtertuintje waarin ik mijn ideeën de vrije loop laat.
Waarin kenmerkt zich een wijnjaar van de eeuw? Een uitzonderlijke kwaliteit. Een indruk van overvloed. Een gevoel van «eenvoud» gedurende de gehele groeicyclus. Een prettige, lange en kwalitatieve oogst. Wijnen die van begin af aan goed zijn en heel, heel lang tot de laatste druppel goed blijven. Als dat de definitie is van een «wijnjaar van de eeuw», komt 2011 in de Roussillon wat ons betreft daar ongetwijfeld voor in aanmerking.
Regen in het voorjaar, een fraaie uitloop van alle wijnstokken, een schitterende bloei, een frisse zomer met bewolkte luchten maar zonder regen, 60 dagen mooi weer tijdens de oogst zonder een dag van meer dan 30 graden, koele nachten met zeeën van tijd om schitterende druiven te oogsten. Halverwege de oogst zijn de kuipen al vol en wij vragen ons al snel af of wij wel alles binnen kunnen halen. Dankzij het mooie weer kunnen wij per perceel rustig wachten tot de laatste druif perfect rijp is. Concentratie, finesse en een uitzonderlijk fruitaroma. Een droomjaar waar nog lang over gesproken zal worden.
Het geluk is met de stoutmoedigen. Als kind, hield ik van deze oude spreekwoorden. Toen ik opgroeide, was ik altijd verbaasd over hoe waar ze waren. Een klant was het beu ons te zien klagen over zoveel projecten en zo weinig geld om ze uit te voeren, en vroeg ons aan het eind van een lunch tussen de olijfbomen: En wat zou u in hemelsnaam doen als u tien miljoen euro had? Goede vraag. Ik zou onder andere die wijnheuvel aanpakken waar ik al tien jaar van droom en die ik geduldig, perceel per perceel, heb verdeeld, terwijl ik ervan overtuigd was dat ik nooit de middelen zou hebben om hem weer in cultuur te brengen.
De bank? Echt niet. Een aandeelhouder? We zouden onze vrijheid verliezen. Wat als we het onze klanten zouden vragen? Het idee baant zich een weg, stopt dan, begint opnieuw, sterft voor een muur van administratieve complicaties en mogelijke vermogenswinsten die moeten worden betaald, ook al zouden wij niets hebben verkocht. Dan een lunch, een naam die om een ander vraagt, een advies, briljant, brieven, ideeën, een mogelijkheid en eind 2011 worden honderd klanten aandeelhouder van Le Clos des Fées. Meer dan geld, waaraan het voortaan nooit zal ontbreken, geven onze partners ons tijd, tijd om te versnellen en tijd om te vertragen. Een nieuwe dynamiek is in gang gezet.
Vreselijke winter. Koud, grijs. Drie enorme regens, twee maanden na elkaar, maakten een einde aan onze plantplannen. We begonnen met het herstel van een extreme wijnheuvel met het vergezochte idee om… er Pinot Noir op te planten. Opruimen, opruimen, alles wordt drie keer weggespoeld, maar het water laat ons zien waar het heen wil en waar wij zijn wensen moeten respecteren. Hoop is vermengd met angst, want ik weet dat we het over tien jaar misschien zullen moeten wegdoen, bij gebrek aan resultaat.
Het vriest in de lente. Historisch al het verrieselen bij Grenache struiken, vooral op de nieuwste percelen, op 400 meter hoogte, laat gesnoeid. De omstandigheden waren perfect, behalve voor degenen die de beroemde “cuivre du quinze août” (sproeibeurt met koper rond 15.08) hadden verwaarloosd, waardoor mozaïekschimmel wordt voorkomen en de druiven dus rijp en laat kunnen worden geplukt. Vijftien dagen te laat, de laatste op 28 oktober, de datum waarop de vorige generaties eindigden.
Een wijnjaar van grote rijping, glorieus in de hele regio Languedoc-Roussillon, waar enkele van de grootste Franse wijnen worden geproduceerd. Besluit om een onredelijk aantal Jeroboams-flessen te bottelen voor toekomstige generaties. Clos des Fées is precies, de Carignan, prachtig, zal het tekort aan Grenache Noir compenseren. Charmant vanaf het begin, met zwarte peper, specerijen en frambozenjam, en een complexe, zoethoutige afdronk, ongetwijfeld te danken aan de bijzonder koude septembermaand.
Koude, late en regenachtige lente. Mooie bloei, uitzonderlijke bloei op –Grenache Noir. Hete maar niet verzengende zomer, bijna permanent wind van strelend tot ondraaglijk. Extreem kort venster voor behandelingen, een grapjas God die er een kwaadaardig genoegen in schept ons te verplichten alleen de nachten van het weekend te behandelen.
Percelen geoogst in orde, laat, in perfecte omstandigheden, op rijpheid. Een pauze om onze traditionele snoeibeurt voor het oogst uit te voeren waarbij elke bos wordt onderzocht.
Toen kwam de Drosophilia Suzuki... In een paar dagen, generatie na generatie, begon de Japanse insectenplaag alle wijnstokken in de regio binnen te dringen. Het trekt aan, hoorden we hier en daar. Maar weinigen gaven toe dat het einde van de oogst niet werd bepaald door de menselijke wil, maar door die van een piepklein insect, dat met zijn gekarteld rostrum zelfs gezonde druiven kon steken. Gelukkig hoefden we maar een tiental hectare binnen te halen. We hebben met spoed alle olijvenplukkers naar de wijngaarden verplaatst. Een team van een dertigtal mensen sorteerde de druiven aan de wijnstokken en liet de kleinste aangetaste bes in de trossen vallen. Achter hen sneden een dozijn plukkers en dragers wat daarna overbleef. Twee hectare werd niet geoogst. Rijke Clos des Fées, gearticuleerd rond flamboyante tannines. De textuur is overweldigend en het fruit grandioos voor een Petite Sibérie die gebouwd is om lang mee te gaan.
Het jaar van de transhumance. Het verlaten van de garage breekt ons hart. Zeventien jaar thuis wijn maken, de geuren vanuit bed ruiken, tijdens de maaltijd naar beneden komen om de temperatuur te controleren.
Ondenkbaar om de vallei te ontsieren, richting Rivesaltes. Een nieuwe kelder. Het is niet langer zij die zal beslissen, die mij zal dwingen, maar ik. Technologie in wijn is als geld in poker, je hebt het nodig om aan tafel te zitten, maar dat is niet de reden waarom je zult winnen. Een ultramoderne pers met gekoelde afvoerkanalen, omgekeerde conische vaten, een kleine vatenkelder die eindelijk geklimatiseerd is, het nodige en het voldoende. De mens blijft de kern van het proces en hij is het die beslist, feilbaar natuurlijk, maar er is geen sprake van een machine die een recept toepast, op straffe van algemene uniformiteit. Sommige mensen betalen duur voor deze fout, wij zullen het niet maken. Een beetje spanning als ik terugdenk aan een gesprek met Marcel Guigal over de aanwezige gistflora in de kelders en het belang om die in stand te houden. Alle tanks worden naar de nieuwe kelder vervoerd, hopelijk volgt de gist.
Een gulle oogst, een immens wijnjaar met die unieke fluweelachtige kwaliteit die we te danken hebben aan de grote klei-kalksteen van Vingrau, plus die lumineuze kant, die energie die de indruk wekt dat de wijn een eigen leven leidt. Verbluffende scores in de Wine Advocate met een salvo van 97/96/95/93/93. Volle cijfers en de hoogste scores in de hele Languedoc-Roussillon.
De kleinste oogst in termen van volume sinds het departement statistieken begon bij te houden. Milde herfst, droge winter, lente zonder een druppel regen of bijna, de wijnstokken, hoewel gewend aan de semi-woestijnomstandigheden van de Roussillon, bereidden zich voor op de zomer alsof ze gewaarschuwd waren: zwakke scheuten, weinig bladeren om evapo-transpiratie te voorkomen. Algemene verrieselen op de Grenache na een hitteperiode tijdens de bloei. Minder dan 400 minuten over het hele jaar, droger kan het dat jaar niet geweest zijn in Frankrijk.
Veel energie, werk en denkwerk om zich het hele jaar door aan te passen: aangepaste organische meststoffen, versterking van sporenelementen in de bladeren na analyse van de bladstelen, talrijke lichte ploegbeurten om lucht aan de oppervlakte te injecteren en een zone van tien centimeter te creëren waarbij de lucht als isolator wordt gebruikt, zoals ik in Sicilië mensen heb zien doen.
Snelle oogst, kleine bessen natuurlijk, maar vol zon; halfvolle vaten maar intens en heerlijk fruit. Na zes maanden rijping en een strenge selectie moeten we de kleinste oogst van Clos des Fées aankondigen. Maar het mengsel is perfect, krachtig, zijdeachtig, sappig, diep en luchtig.
Een complexe, veelzijdige wijn, snel en traag tegelijk. Vroege oogst in de vlakte (begin 8 augustus…), late oogst in de heuvels (eind 8 oktober). Een moeilijke oogst van versnellingen en momenten van wachten. Twee oogsten, in het kort. De eerste loopt ten einde. De druiven inspireren me niet meer dan dat. Mooi, maar niets meer. Een gemiddeld wijnjaar in het vooruitzicht? Maar hier zijn we dan, veertien dagen later, beginnen we aan de piste. Meteen, de kelder –het stinkt, we voelen dat er iets gebeurt.
De krachtige wintervorst is ongetwijfeld de oorzaak van deze verschillen. Na de vorst volgden de wijnstokken een route (het is koud, laten we sneller gaan); na de vorst een andere (het is koud, laten we langzamer gaan). Nou, misschien. Einde van de Mourvèdre meer dan twee maanden na de eerste blanken. Bij de uitloop zoek ik tevergeefs naar de wijnen waarvan ik dacht dat ze gemiddeld waren: ze zijn verdwenen, vervangen door getextureerde, aromatische sappen, dichte texturen: dit is een zeer groot wijnjaar. Gelijkwaardig aan de legendarische 2007, nog steeds in de maak.
Vermentino planten op Espira de l’Agly onder de vreugdevolle spot van de buren, van wie sommigen voorspellen dat er niets zal groeien. Maar ik praat graag met de oudjes en iemand vertelde me dat de wijnstokken hier twintig jaar geleden heel mooi waren. Hij die het laatst lacht, zal lachen.
Het meeldauwjaar. Sommige mensen hier denken dat het niet bestaat. Het klimaat is veranderd, de regenjaren zijn een herinnering waar de oude mannen ons over vertellen, maar wij luisteren niet naar hen. Het probleem met meeldauw is dat tegen de tijd dat je het ziet, het al te laat is.
Serge, dat doen we hem niet aan. Hij komt uit de Rhône en in deze streken weten we dat hij alles kapot kan maken. De ziekte is gemodelleerd. Afhankelijk van elke regenval en de temperatuur, weten we dat het eraan komt.
Aan het einde van de winter raadde een bevriende journalist mij een oud boek uit 1930 aan, “Comment combattre le mildiou de la vigne”, van Joseph Capus. Ik kocht het, las het, volgde het: we beginnen de grond te behandelen, in infinitesimale doses, en we beginnen opnieuw na elke regenval of elke ploegbeurt. Een jaar van strijd, dankzij het tweewekelijkse weerbericht, dat ons zelfs in staat zal stellen om in de regen met koper te behandelen, voordat de grond doorweekt raakt.
Zes maanden van extreme droogte volgden. De oogst eindigt nooit, tot 17 oktober, wanneer de natuur het laatste woord geeft: 100 mm regen in een paar uur, een storm, maar gezond water. Clos des Fées 2018 is bijzonder aromatisch, met een verwarrend evenwicht dat maar één probleem zal hebben, om na 2017, een diamant door te geven. De tijd zal het leren
Vuur in de wijngaarden. Op 28 juni heeft een episode van extreme hitte, vergezeld van een verzengende sirocco, de wijnstokken verwoest van degenen die niet van tevoren het weerbericht in de gaten hadden gehouden en wat zwavel hadden uitgegeven, soms al de dag ervoor. 52° in de Gard. Het tiendaagse weerbericht heeft ons gered. In mei werd het weer koud, brutaal, en maakte daarna plaats voor een verzengende zomer. Een vroege oogst in de vlakte, omdat de wijnstokken stagneerden, en vervolgens, op 12 september, een magische regen die de rijpheid bevorderde en de cyclus vertraagde voor een lange en diepe rijping.
Weelderige Syrah, Mourvèdre om voor te sterven, de mengsels zijn duidelijk, de vatenkelder voor de eerste keer vol omdat ik mijn spaarvarken heb gebroken om nieuwe vaten te vullen. Zodra de lente aanbreekt, smaken de wijnen heerlijk, op hun plaats, vanzelfsprekend. Ik heb zin om te zingen. Clos des Fées zweeft tussen kracht en spanning, een klein, geweven Siberië, scherp als een zwaard, bijna knoestig in de afdronk. De wijnoogst zal mij overleven.
Het jaar van Covid, natuurlijk… In februari, algemene vergrendeling. Onze trouwe tractorchauffeurs denken erover om terug te gaan naar Polen, bezorgd om hun families. Het regent constant en alles wordt erg ingewikkeld. Tien dagen lang zoeken we naar alternatieve oplossingen en een mogelijke toekomst doemt op: 100% van de oogst verliezen. Iedereen is verenigd, het werk wordt hervat – de strijd, liever – in een jaar waar in de lente de regen niet ophoudt.
Zoals bekend vergen jaren met meeldauw meer werk, maar zijn ze royaal, vooral omdat een droge en hete zomer perfecte oogsten mogelijk maakt. De kelder houdt gelijke tred, de oogst is intens, het oogstjaar van Sorcières is zonder twijfel een van de beste en het Domaine de la Chique is onbetwistbaar. Weinig Clos des Fées, drastische selectie.
Ontmoeting met Jean-Yves Bizot. Wederzijdse verbazing. Houten vaten, hele oogsten, geen zwavel, geen interventie. Het Pinot-project werpt vruchten af en de wijn vervoert ons, geeft ons die extra ziel waar we acht jaar geleden op hoopten. De heuvel is veranderd… Een nieuw project begint vorm te krijgen.