Clos des fées
Op deze kalksteenhellingen bevat de klei door vorst verbrokkeld calciumcarbonaat. De bijzonder basische bodem brengt intense en gestructureerde, oneindig lang houdbare wijnen voort.

Het samenspel van bodemgesteldheid, ligging en (micro)klimaat van een wijngaard speelt een grote rol. Tegenwoordig spreekt men over «grands terroirs» en iedereen beweert daarover te beschikken… In deze verlaten contreien van de Vallée de l’Agly kenmerkt Le Clos des Fées zich allereerst door een uitzonderlijke bodemgesteldheid.

Dit kleurrijke gebied spreekt hoogst waarschijnlijk alleen professionele geologen aan. Maar men merkt hier al gauw de fantastische geologische verscheidenheid op, die men alleen terugvindt in de Elzas en… op Madagascar. Deze rijkdom aan gesteenten en bodems wordt aangevuld door een grote verscheidenheid aan liggingen. Met de noordelijke hellingen, de «Bacs», waar ‘s winters de zon maar enkele uren schijnt. Of juist de pal op het zuiden gelegen hellingen waar men tropische planten zou kunnen kweken als het er niet soms zo verschrikkelijk droog was. Over een afstand van een paar kilometer neemt de hoogte met 350 meter toe. Op deze gronden begint de oogst nooit voor 15 oktober. Een Mediterraanse streek bij uitstek!

Sommige hoge hellingen van Tautavel bestaan uit een zeldzame alluviale rode kleibodem met talrijke rolstenen van het type “Châteauneuf”. De Mourvèdre dankt zijn uitzonderlijke concentratie aan deze zure gronden.

Hoe kunnen wij de grond nieuw leven inblazen? De methoden van de oude wijnboeren worden beslist niet overboord gegooid. Zonder onkruidverdelgers zouden alle wijngaarden op de steile hellingen allang gerooid zijn: in 15 jaar tijd zijn in de Roussillon al 15.000 hectare oude Carignan wijngaarden op de hellingen verloren gegaan…

Het voortbestaan van deze oude wijngaarden (de Roussillon telt het hoogste percentage oude wijngaarden van Frankrijk) is juist te danken aan de oude wijnboeren. En alleen de oude wijnboeren beschikken nog over oude wijngaarden. Zij hebben op deze Ribes (steile terrassen) hun leven lang wijnstokken geplant en geënt, de grond met paard en ploeg bewerkt en gewerkt met de bigos, een traditionele gaffel met twee tanden.

Telkens wanneer dat mogelijk is, proberen wij de grond vruchtbaarder te maken met paardenmest, door de aarde om te ploegen en de meest milieuvriendelijke producten te gebruiken. Op sommige percelen is dat vrij gemakkelijk. Voor andere percelen zoeken wij nog steeds naar oplossingen…

Door de schistmergel van het Krijt is de bodem zwart en gaan de wortels van de wijnstokken de diepte in. Het rijk van de zwarte Grenache. De druiven zijn op deze bodem altijd als eerste rijp en worden op Le Clos des Fées als eerste geoogst.

De wijngaarden van het domein worden milieuvriendelijk bewerkt en onderhouden. Elk van de 112 percelen wordt meerdere keren per week nauwkeurige geïnspecteerd om te weten of en welke behandelingen nodig zijn, op basis van de tolerantiedrempel van elke ziekte.

Naargelang de druivenrassen en de ligging van de wijngaarden, worden sommige percelen nagenoeg niet behandeld. Andere percelen moeten vragen meer verzorging, dat wil zeggen vijf sproeibehandelingen tegen schimmelvorming en een koperbehandeling tegen de meeldauw. Op meer dan de helft van het domein worden door middel van seksuele geurstoffen schadelijke insecten op een dwaalspoor gebracht en werpt de strijd tegen de druivenbladrollers zijn vruchten af.

Koper dat in hoge gehaltes de bodem steriel maakt, wat men steeds vaker waarneemt in vochtige streken, komt hier weinig voor. Het droge en winderige klimaat stelt ons in staat de actieve stoffen in lagere doseringen en/of minder vaak te gebruiken.

De schist- en roodzwarte glimmerleilagen van het «kleine Franse Siberië» hebben een uitzonderlijk hoog ijzergehalte. Op enkele meters afstand werd tot in de jaren ’40 ijzer in de oude mijn gewonnen.

Hoe kun je ervoor zorgen dat een veelbelovende bodem volledig tot uiting komt? Het gebruik van oeroude methoden betekent niet dat wij geen nieuwe wegen hoeven in te slaan. Zo hebben wij ons bijvoorbeeld laten inspireren door de meest recente onderzoeken en de eerste percelen in 1999 bestrooid met zwamwortel. De van oorsprong in de bodem aanwezige maar door jarenlange en slechte bewerkingsmethoden verdwenen micro-organismen (endomycorrhize) leven samen met de wortels. Het externe draadweefsel van de schimmel werkt als een verlenging van het wortelstelsel, versterkt het wortelen, verbetert de voeding en verhoogt het immuunsysteem van de plant. De 40 hectare tellende wijngaarden van het domein maken deel uit van een beschermd ecosysteem van meer dan 100 hectare met heidevelden, braakliggend land dat tot rust moet komen, bossen en heggen, evenals een groot aantal typische streekgebouwen. Biodiversiteit is hier geen abstract idee, maar een dagelijkse en actieve praktijk.

De bodem van Lesquerde bestaat uit migmatische gneis, precambrische gneis en zuivere graniet en een kruidige smaak aan de Syrah druif met een grote finesse, waarvan de «potloodstift» smaak gemakkelijk blind herkend kan worden.

De wijngaarden van het domein liggen ver van elkaar verwijderd. Dat is voor ons één van de sleutels van de kwaliteit van onze wijnen. 15 kilometer naar de ene en 12 kilometer naar de andere kant, een moeite die wij ons moeten getroosten om over uitzonderlijke druiven te beschikken.

In de toekomst zal dat er niet makkelijker op worden. De granietbodems van Bélesta en Lesquerde op meer dan 30 kilometer afstand verbergen ware schatten. Onze voorouders gingen te voet naar de wijngaard en deden daar in het donker vaak meer dan anderhalf uur over. Moeten wij ons dan beklagen over een ritje met de tractor of bestelbus van 45 minuten?

«Probeer de zaak om te keren» zeggen de Japanners. Makkelijker gezegd dan gedaan… Door de grote afstand tussen de verschillende percelen wordt het werk er niet eenvoudiger op en nemen de kosten toe. Maar de oogst brengt een veelvoud aan rijpe druiven en rijke smaken voort. Alles komt in een ander perspectief te staan en de vermoeidheid en problemen van het afgelopen jaar zijn al snel vergeten.

Op de kalkvlakte waar de wind meer dan 250 dagen per jaar overheen raast, hebben onze voorouders gekozen voor de witte Grenache druif. De wijngaarden zijn ouder dan honderd jaar en bewijzen door hun kwaliteit en ouderdom dat onze voorouders zij zich met deze keuze niet vergist hebben.

De geologische samenstelling en de ligging zijn van wezenlijk belang voor een wijndomein, als je tenminste tot doel hebt een unieke en harmonieuze wijn te bereiden die emoties of een ongekende beleving oproept. Maar de «historie» van de wijngaard is een heel andere zaak. Omdat wij het geluk hebben te beschikken over oude wijngaarden, proberen wij altijd te weten te komen wie ze geplant hebben, met welke technische middelen, in welke tijd, om welke reden en in welke economische en culturele context. De wijngaard is het verlengstuk van de geschiedenis van een familie, die ten grondslag ligt aan de specifieke kenmerken van een domein. Deze achtergrond moet je kennen om te weten hoe je daarop voort kunt bouwen. Naast het genotype (bodem, onderlagen, bewerking, genetische kenmerken van de plant) moet rekening gehouden worden met het fenotype, het samenstel van positieve en negatieve kenmerken als gevolg van het klimaat en het menselijke ingrijpen. Alleen wanneer men volledig rekening houdt met dit «gestaltconcept», de combinatie van ligging, plant en mens, krijgt het begrip terroir zijn volle betekenis.

Op deze zwarte grond, die veel weg heeft van een Tahitiaans strand, gaan de wortels van de Syrah wijnstokken de diepte in op zoek naar voeding en regelmatige waterbronnen. Op deze warme bodem waar de druiven vroeg rijp worden, speelt de keuze van de juiste oogstdatum een belangrijke rol…

Moet een wijngaard lijden om tot uitdrukking te komen? Brengen de armste gronden, de meest armoedige wijngaarden en de meest vermoeide wijnbouwers de beste wijnen voort? Vijftien jaar geleden geloofde ik daar nog in. Maar tegenwoordig weet ik wel anders. Weliswaar lijken de kleinste opbrengsten ten grondslag te liggen aan de grootste bewaarwijnen. Maar voor een prettige en feestelijke wijn met een heerlijk fruitige en frisse smaak, zijn gezonde wijngaarden op een evenwichtig vruchtbare bodem met een regelmatige watertoevoer bij uitstek geschikt om toegankelijke wijnen te produceren die al snel plezier verschaffen. Om de fruitige en strakke smaak van de Sorcières wijnen te verbeteren, hebben wij in 2011 een nieuwe wijngaard «geadopteerd» in Espira de l’Agly. Hiermee beschikken wij over wijnen die bol staan van kracht en fruit en die uitstekend geschikt zijn voor een assemblage met de oude Grenache en Carignan druiven op de hellingen.